Update arbeidsmarkt vierde kwartaal 2020

Waar de arbeidsmarkt in het derde kwartaal nog in veel opzichte verslechterde, is er in het vierde kwartaal ook weer herstel op sommige punten. In vergelijking met eerdere crises / perioden van laagconjunctuur staat de Nederlandse arbeidsmarkt er nog altijd goed voor. 

• De arbeidsmarktactiviteit, de mate waarin de Nederlandse beroepsbevolking actief op zoek is naar een baan, is in vergelijking met vorig kwartaal bijna onveranderd (+3 duizend personen). Ten opzichte van het vierde kwartaal van 2019 is er wel sprake van een grote afname (-84 duizend). Er is weliswaar een toename van mensen die op zoek zijn naar ander werk doordat de werkloosheid stijgt, maar tegelijkertijd zijn mensen mét een baan (veruit de grootste groep) juist minder actief geworden. Iets meer dan één op de negen personen uit de Nederlandse beroepsbevolking (11,5%) is actief op zoek naar een nieuwe baan. We zien verder dat het aandeel mensen dat helemaal niet op zoek is naar (ander) werk is toegenomen (42,1%; +1%). Daar staat een daling van het latente deel tegenover (46,4%; -1,1%). De arbeidsmarktactiviteit verschilt sterk per beroep. Zie voor functiespecifieke inzichten het DoelgroepenDashboard.

• Bij het aantal baanwisselingen zien we een flinke daling. Ten opzichte van vorig jaar betekent de 17,9% die ander/nieuw werk vond een daling van 135 duizend. Ten opzichte van vorig kwartaal is de afname met 89 duizend eveneens fors. Bij een langere periode van afnemende economische groei (of krimp) en een laag (consumenten)vertrouwen zal het aantal baanwisselingen waarschijnlijk verder dalen. Er zijn minder baanopeningen en de mobiliteit neemt af (de eerder genoemde dalende arbeidsmarktactiviteit onder werkenden).

• De sourcingsdruk is met 32,3% in het vierde kwartaal juist toegenomen. Zowel ten opzichte van vorig jaar (31,7%) als ten opzichte van vorig kwartaal (31,5%). Iets meer dan drie op de tien personen uit de Nederlandse beroepsbevolking werd minimaal één keer per kwartaal benaderd door een werkgever of bureau voor een nieuwe baan. De sourcingsdruk is een belangrijke indicator van schaarste op de Nederlandse arbeidsmarkt. De sourcingsdruk voor specifieke beroepen kan worden achterhaald via het DoelgroepenDashboard.

• De werkloosheid liep als gevolg van de coronacrisis in eerste instantie snel op, maar de laatste maanden is er sprake van een daling. Het werkloosheidspercentage is met 3,9% (december 2020) erg laag. Waarschijnlijk zal de werkloosheid in 2021 wel weer oplopen met de huidige strenge lockdown en het op den duur afbouwen van nood- en steunmaatregelen. Het CPB voorziet in haar meest recente prognose (Novemberraming 2020) een toename van de werkloosheid voor 2021 naar 6,1%. Dat is nog steeds betrekkelijk laag. Ter vergelijking, tijdens de vorige crisis lag de werkloosheid op haar hoogtepunt boven de 7% (2013/2014).

• Na een onafgebroken daling van bijna 7 jaar is de verwachte zoekduur naar een nieuwe baan vorig kwartaal licht gestegen. Ook in het vierde kwartaal was sprake van een toename. Deze zoekduur is gebaseerd op de periode die mensen zélf aangeven nodig te hebben voor het vinden van nieuw werk. Het kan gezien worden als vertrouwensindicator van werknemers in de arbeidsmarkt. Met 4,1 maanden is de verwachte zoekduur overigens nog steeds laag.

• Het aandeel flexwerkers dat verwacht een vast contract te krijgen bij afloop van hun huidige flexibele contract is - na een lichte daling in het tweede en derde kwartaal - gestabiliseerd in het vierde kwartaal. Het percentage (37,1%) is nog steeds hoog in vergelijking met voorgaande jaren. Ook het aandeel baanvinders dat direct een vast contract kreeg is gestabiliseerd. Bijna vier op de tien baanvinders heeft direct een vast contract gekregen in het vierde kwartaal.  De cijfers passen bij het beeld van een krappe arbeidsmarkt.

• In 2020 ontstonden er net iets meer dan 1 miljoen nieuwe vacatures volgens het CBS. Dat is een flinke daling ten opzichte van de ruim 1,2 miljoen nieuwe vacatures in 2019. De vacaturegraad (het aantal vacatures t.o.v. het aantal banen van werknemers) lag met 12,1% niettemin nog steeds boven het gemiddelde van de afgelopen 20 jaar (11,1%). De vacaturegraad is vergelijkbaar met eerdere perioden zoals 2016/2017, 2008 en 2005. Jaren waarin de economie flinke groei in tegenstelling tot forse krimp in 2020. De meest recente prognose van het CPB over de impact van de coronacrisis op de Nederlandse economie is doorgerekend in ons vacaturemodel. De verwachting is dat het aantal vacatures de komende jaren redelijk stabiel zal zijn. De economische groei zal in 2021 toenemen, maar hetzelfde geldt voor de werkloosheid (beide belangrijke indicatoren in het model). Voor 2023 wordt overigens uitgegaan van het 'normale groeipad' (1,5 procent economische groei, 4,5% werkloosheid). Het jaar 2022 wordt in deze prognose gezien als 'overgangsjaar'.

De indicatoren op deze website worden periodiek geüpdatet. De cijfers op basis van ons Arbeidsmarkt GedragsOnderzoek worden ieder kwartaal bijgewerkt. De overige indicatoren en modellen op deze pagina wordt op maandbasis geactualiseerd.

Terug naar boven ↑