Update arbeidsmarkt tweede kwartaal 2020

Natuurlijk, de werkloosheid is opgelopen en de werkgelegenheid gedaald, maar het effect van de coronacrisis op de aanbodzijde van de arbeidsmarkt is vooralsnog beperkt. Veel jongeren en flexwerkers verloren hun baan, maar een groot deel vond ook weer snel nieuw werk. De grootste (gedrags)verandering zien we tot op heden bij de arbeidsmarktactiviteit: minder mensen zijn actief op zoek naar (ander) werk. Aan de vraagkant is voorlopig meer volatiliteit, wat bijvoorbeeld tot uiting komt in een flinke daling van het aantal vacatures.

• De arbeidsmarktactiviteit, de mate waarin de Nederlandse beroepsbevolking actief op zoek is naar een baan, is in vergelijking met vorig kwartaal gedaald (-49 duizend personen). Ten opzichte van het tweede kwartaal van 2019 is er sprake van een grotere afname (-78 duizend.) Er is weliswaar een toename van mensen die op zoek zijn naar ander werk doordat de werkloosheid stijgt, maar tegelijkertijd zijn mensen mét een baan (veruit de grootste groep) juist minder actief geworden. Iets minder dan één op de negen personen uit de Nederlandse beroepsbevolking (11,5%) is actief op zoek naar een nieuwe baan. De daling van het actieve deel komt ten gunste van de groep die helemaal niet op zoek is naar (ander) werk (40,4%). Het latente deel (48,1%) is gelijk gebleven. De arbeidsmarktactiviteit voor specifieke beroepsklassen kan worden achterhaald middels het DoelgroepenDashboard.

• Bij het aantal baanwisselingen zien we een gemixt beeld. Ten opzichte van vorig jaar betekent de 19,5% die ander/nieuw werk vond een lichte toename (+15 duizend), maar ten opzichte van vorig kwartaal is er sprake van een lichte afname (-16 duizend). Als gevolg van de coronacrisis zijn vooral veel jongeren hun baan kwijtgeraakt, maar de meesten hebben ook weer snel ander werk gevonden. Bij een langere periode van afnemende economische groei (of krimp) en een oplopende werkloosheid zal het aantal baanwisselingen waarschijnlijk dalen. Er zijn minder baanopeningen en de mobiliteit neemt af (de eerder genoemde dalende arbeidsmarktactiviteit onder werkenden).

• Opvallend genoeg is de sourcingsdruk in het tweede kwartaal ten opzichte van het vorige kwartaal licht toegenomen (van 31,9% naar 32,1%). Ten opzichte van het tweede kwartaal van 2019 (32,4%) is wel sprake van een lichte afname. Bijna één op drie personen uit de Nederlandse beroepsbevolking werd minimaal één keer per kwartaal benaderd door een werkgever of bureau voor een nieuwe baan. De sourcingsdruk is een belangrijke indicator van schaarste op de Nederlandse arbeidsmarkt. De sourcingsdruk voor specifieke beroepsklassen kan worden achterhaald middels het DoelgroepenDashboard.

• De werkloosheid is als gevolg van de coronacrisis opgelopen. Met name de stijging in juni was er groot. Niettemin is het werkloosheidspercentage met 4,5% nog steeds laag. Waarschijnlijk zal de werkloosheid in de komende maanden verder oplopen, ondanks alle nood- en steunmaatregelen van de overheid. Het CPB voorziet in haar meest recente prognose (Augustusraming 2020) een toename van de werkloosheid voor 2020 naar 4,4%. Dat is ongeveer 100 duizend werklozen meer dan in 2019. In 2021 kan de werkloosheid nog verder oplopen naar zelfs 6,5%. Ter vergelijking, tijdens de vorige crisis lag de werkloosheid op haar hoogtepunt boven de 7% (2013/2014).

• Opmerkelijk is dat de verwachte zoekduur naar een nieuwe baan wederom is gedaald. Deze zoekduur is gebaseerd op de periode die mensen zélf aangeven nodig te hebben voor het vinden van nieuw werk. Het kan gezien worden als vertrouwensindicator van werknemers in de arbeidsmarkt. Mogelijk zijn de lage werkloosheid in het tweede kwartaal, de hoge sourcingsdruk en alle steunmaatregelen van de overheid nog reden voor optimisme bij werknemers en werkzoekenden.

• Het aandeel flexwerkers dat verwacht een vast contract te krijgen bij afloop van hun huidige flexibele contract is gedaald in het tweede kwartaal. Niettemin is het percentage (38,4%) nog steeds hoog in vergelijking met voorgaande jaren. Ook het aandeel baanvinders dat direct een vast contract kreeg is afgenomen, na een flinke toename in het eerste kwartaal (waarschijnlijk als gevolg van de invoering van de WAB). Ondanks de lichte afname hebben bijna vier op de tien baanvinders direct een vast contract gekregen in het tweede kwartaal.

• In 2019 ontstonden er ruim 1,2 miljoen nieuwe vacatures volgens het CBS. Nog niet eerder ontstonden er zoveel nieuwe vacatures in één jaar. De vacaturegraad (het aantal vacatures t.o.v. het aantal banen van werknemers) bereikte met 14,8% ook een nieuw record. Zelfs in 2007 - vlak voor de crisis - was de vacaturegraad niet zo hoog (14,3%), terwijl de economie dat jaar groeide met 3,8%, de werkgelegenheid met 2,9% toenam en de werkloosheid met 4,2% erg laag was. De meest recente prognose van het CPB over de impact van de coronacrisis op de Nederlandse economie (Augustusraming 2020) is doorgerekend in ons vacaturemodel. De verwachting is dat het aantal vacatures flink zal dalen in 2020. De verwachte 687 duizend vacatures betekent bijna een halvering ten opzichte van de bijna 1,3 miljoen vacatures in 2019. Voor 2023 wordt overigens uitgegaan van het 'normale groeipad' (1,5 procent economische groei, 4,3% werkloosheid). Het jaar 2022 wordt in deze prognose gezien als 'overgangsjaar'.

De indicatoren op deze website worden periodiek geüpdatet. De cijfers op basis van ons Arbeidsmarkt GedragsOnderzoek worden ieder kwartaal bijgewerkt. De overige indicatoren en modellen op deze pagina wordt op maandbasis geactualiseerd.

Terug naar boven ↑