Update arbeidsmarkt eerste kwartaal 2021

Het aanbod van arbeid neemt af. De werkloosheid daalt, minder mensen wisselen van baan en de arbeidsmarktactiviteit is laag. De arbeidsmarkt blijft krap. Verder zien we een afname van vaste contracten en een toename van tijdelijke contracten onder mensen die recent ander/nieuw werk vonden. 

• De arbeidsmarktactiviteit, de mate waarin de Nederlandse beroepsbevolking actief op zoek is naar een baan, is in vergelijking met vorig kwartaal nagenoeg onveranderd. Ten opzichte van het eerste kwartaal van 2020 is er wel sprake van een grote afname (-53 duizend). Iets meer dan één op de negen personen uit de Nederlandse beroepsbevolking (11,4%) is actief op zoek naar een nieuwe baan. Onder werkenden is dat slechts één op de dertien (7,5%) en is de trend dalend. We zien verder dat het aandeel mensen dat helemaal niet op zoek is naar (ander) werk wederom is toegenomen (42,4%; +0,3%). Daar staat een daling van het latente deel tegenover (46,2%; -0,2%). De arbeidsmarktactiviteit verschilt sterk per beroep. Zie voor functiespecifieke inzichten het DoelgroepenDashboard.

• Bij het aantal baanwisselingen zien we net als vorig kwartaal een flinke daling. Ten opzichte van vorig jaar betekent de 17,4% die ander/nieuw werk vond een daling van 177 duizend. Ten opzichte van vorig kwartaal is de afname met 28 duizend wat minder groot. Bij een langere periode van afnemende economische groei (of krimp) en een laag (consumenten)vertrouwen zal het aantal baanwisselingen waarschijnlijk verder dalen. Er zijn minder baanopeningen en de mobiliteit neemt af (de eerder genoemde dalende arbeidsmarktactiviteit onder werkenden).

• De sourcingsdruk is met 32,2% in het eerste kwartaal nagenoeg gelijk gebleven (-0,1%). Ten opzichte van vorig jaar (31,9%) is er sprake van een lichte toename. Iets meer dan drie op de tien personen uit de Nederlandse beroepsbevolking werd minimaal één keer per kwartaal benaderd door een werkgever of bureau voor een nieuwe baan. De sourcingsdruk is een belangrijke indicator van schaarste op de Nederlandse arbeidsmarkt. De sourcingsdruk voor specifieke beroepen kan worden achterhaald via het DoelgroepenDashboard.

• De werkloosheid liep als gevolg van de coronacrisis in eerste instantie snel op, maar sinds de tweede helft van 2020 is er sprake van een daling. Het werkloosheidspercentage is met 3,5% (maart 2021) erg laag. Waarschijnlijk zal de werkloosheid in 2021 wel weer iets oplopen met het op den duur afbouwen van nood- en steunmaatregelen. Het CPB voorziet in haar meest recente prognose (Centraal Economisch Plan 2021) een toename van de werkloosheid naar 4,4%. Dat is nog steeds betrekkelijk laag. Ter vergelijking, tijdens de vorige crisis lag de werkloosheid op haar hoogtepunt boven de 7% (2013/2014).

• Ook bij de de verwachte zoekduur naar een nieuwe baan zien we stabilisatie. In het derde en vierde kwartaal van vorig jaar was er sprake van een toename, maar dit kwartaal is geen verandering waargenomen. Deze zoekduur is gebaseerd op de periode die mensen zélf aangeven nodig te hebben voor het vinden van nieuw werk. Het kan gezien worden als vertrouwensindicator van werknemers in de arbeidsmarkt. Met 4,1 maanden is de verwachte zoekduur overigens nog steeds laag.

• Het aandeel flexwerkers dat verwacht een vast contract te krijgen bij afloop van hun huidige flexibele contract is toegenomen. Het percentage steeg van 37,1% in het vierde kwartaal van vorig jaar naar 38,0% in het eerste kwartaal. Het ligt nog wel net onder het niveau van voor de coronacrisis. Opvallend is dat het aandeel baanvinders dat direct een vast contract kreeg juist flink is gedaald van 38,6% vorig kwartaal naar 36,5% dit kwartaal. Dat is het laagste niveau sinds eind 2018. Over een wat langere periode bezien is het aandeel nog altijd relatief hoog. De cijfers passen bij het beeld van een krappe arbeidsmarkt. Tegenover de daling van het aandeel vaste contracten stond een stijging van het aandeel tijdelijke contracten (bijvoorbeeld jaarcontracten). Het aandeel uitzend- en andere flexcontracten nam ook iets af.

• In 2020 ontstonden er net iets meer dan 1 miljoen nieuwe vacatures volgens het CBS. Dat is een flinke daling ten opzichte van de ruim 1,2 miljoen nieuwe vacatures in 2019. De vacaturegraad (het aantal vacatures t.o.v. het aantal banen van werknemers) lag met 12,1% niettemin nog steeds boven het gemiddelde van de afgelopen 20 jaar (11,1%). De vacaturegraad is vergelijkbaar met eerdere perioden zoals 2016/2017, 2008 en 2005. Jaren waarin de economie flinke groeide in tegenstelling tot forse krimp in 2020. De meest recente prognose van het CPB over de impact van de coronacrisis op de Nederlandse economie is doorgerekend in ons vacaturemodel. De verwachting is dat het aantal vacatures in 2021 en 2022 licht zal stijgen en daarna volgt een lichte daling. In aantallen gaat het om ongeveer 1 miljoen tot 1,1 miljoen nieuwe vacatures op jaarbasis.

De indicatoren op deze website worden periodiek geüpdatet. De cijfers op basis van ons Arbeidsmarkt GedragsOnderzoek worden ieder kwartaal bijgewerkt. De overige indicatoren en modellen op deze pagina wordt op maandbasis geactualiseerd.

Terug naar boven ↑