Inzicht in de actuele stand van zaken en ontwikkelingen op de Nederlandse arbeidsmarkt.
Wil je op de hoogte blijven van de meest actuele cijfers op de arbeidsmarkt? Meld je aan voor de maandelijkse Arbeidsmarkt in Cijfers update met het formulier onderin deze pagina.
Zie ook onze pagina Arbeidsmarkt in Cijfers België
Siehe auch unsere Seite Arbeitsmarkt in Zahlen Deutschland
Arbeidsmarktactiviteit
De arbeidsmarktactiviteit geeft aan hoe groot het actieve arbeidsaanbod is binnen de Nederlandse beroepsbevolking (excl. zzp’ers en ondernemers). Het zijn de mensen die nu actief op zoek zijn naar (ander) werk. Daarnaast is er een grote groep latente baanzoekers. Zij zijn niet actief op zoek naar ander werk, maar houden de arbeidsmarkt wel in de gaten.
Baanwisselingen
Dit cijfer geeft weer welk deel van de Nederlandse beroepsbevolking (excl. zzp’ers en ondernemers) in de afgelopen 12 maanden ander/nieuw werk heeft gevonden. Het zegt iets over de dynamiek op de arbeidsmarkt. De cijfers hebben betrekking op mensen die een baan hebben gevonden bij een nieuwe werkgever. Interne baanwisselingen zijn niet meegenomen.
Sourcingsdruk
De sourcingsdruk geeft aan welk deel van de Nederlandse beroepsbevolking (exc. zzp’ers en ondernemers) minimaal op kwartaalbasis wordt benaderd door recruiters, werkgevers en/of bureaus voor een nieuwe baan. De sourcingsdruk hangt samen met de schaarste op de arbeidsmarkt. Hoe gewilder (schaarser) mensen zijn, hoe vaker ze worden benaderd.
Werkloosheid
De werkloze beroepsbevolking bestaat uit alle 15- tot 75-jarigen die in Nederland wonen en geen betaald werk hebben, maar wel recent naar werk hebben gezocht en daarvoor direct beschikbaar zijn. De cijfers zijn gecorrigeerd voor seizoensinvloeden en gepresenteerd in duizendtallen.
Werk vinden en behouden
De index geeft een indicatie hoe makkelijk of moeilijk het is om werk te vinden en/of te behouden. Hoe verder de waarde boven de 100, hoe gemakkelijker en omgekeerd. De index is samengesteld uit drie indicatoren die de stromen tussen arbeidsposities beschrijven. Het gaat daarbij steeds om de verandering ten opzichte van de situatie drie maanden ervoor. De drie indicatoren zijn achtereenvolgens: 1) Het aandeel werkenden dat werkloos is geworden (werkzaam -> werkloos). 2) Het aandeel werklozen dat werk heeft gevonden (werkloos -> werkzaam). 3) Het aantal personen dat vanuit een niet-werkende situatie direct een baan vindt (niet-beroepsbevolking -> werkzaam) ten opzichte van het aantal personen dat van een niet-werkende situatie op zoek is naar, en direct beschikbaar is voor werk, maar nog geen werk heeft gevonden (niet-beroepsbevolking -> werkloos).
Wervingshaalbaarheid
De wervingshaalbaarheid is een score tussen de 0 en de 10, gebaseerd op de verhouding van vraag (vacatures) en aanbod (aandeel actieve baanzoekers, zie arbeidsmarktactiviteit) op de arbeidsmarkt. Hoe groter de vraag t.o.v. het aanbod, hoe hoger de score. Dat impliceert een grotere schaarste en daardoor is het moeilijker om personeel te werven. In een krappe arbeidsmarkt geldt dat de vraag (veel) groter is dan het aanbod. In een ruime arbeidsmarkt geldt het omgekeerde. De score van de wervingshaalbaarheid zakt dan onder de 5.
Verwachte zoekduur
De verwachte zoekduur naar een baan is gebaseerd op de periode die mensen zélf aangeven nodig te hebben voor het vinden van nieuw werk. Het kan gezien worden als vertrouwensindicator van werknemers in de arbeidsmarkt. De duur van het sollicitatieproces, het gemak van het vinden van werk en de focus, motivatie en inzet van mensen zijn van invloed op de feitelijke zoekduur.
Baanvinders met vast contract
De grafiek toont het aandeel mensen die de afgelopen 12 maanden ander/nieuw werk hebben gevonden (zie Baanwisselingen) en die direct een vast contract kregen.
Vacatures per kwartaal
De grafiek geeft de ontwikkeling van het aantal nieuwe/ontstane vacatures per kwartaal weer. De cijfers zijn niet gecorrigeerd voor seizoensinvloeden. De prognose van het aantal vacatures is gebaseerd op het oordeel van ondernemers ten aanzien van hun eigen bedrijf en de economie/arbeidsmarkt. Meer specifiek gaat het om het oordeel over de productiecapaciteit en de mate waarin ondernemers belemmeringen ervaren door onvoldoende vraag en/of een tekort aan personeel. Deze gegevens komen uit conjunctuurenquête van het CBS. Daarnaast zijn ook de stromen op de arbeidsmarkt een belangrijke factor. Daarbij wordt gekeken naar het aandeel werklozen dat werk vindt, het aandeel werkenden dan werkloos wordt en in hoeverre toetreders tot de arbeidsmarkt snel werk vinden. Het geheel van al deze variabelen blijkt een goede indicator van de vacatureontwikkeling op korte termijn.
Vacatures
De cijfers hebben betrekking op het aantal ontstane/nieuwe vacatures en zijn gepresenteerd in duizendtallen. Het prognosemodel laat zien wat de verwachte ontwikkeling is voor de komende jaren. Input voor de prognose zijn onder andere de ramingen van het CPB en het UWV over de economie en de arbeidsmarkt.
Tekort aan arbeidskrachten
Het percentage ondernemers die aangeven een tekort aan arbeidskrachten als belemmering te ondervinden bij hun activiteiten. Het percentage heeft betrekking op het totale bedrijfsleven (excl. financiële instellingen en nutsbedrijven).
Economische groei
De grafiek toont de economische groei (bbp-groei) per kwartaal. Het betreft de jaar-op-jaar groei, d.w.z. de groei ten opzichte van hetzelfde kwartaal in het voorgaande jaar. De prognose is gebaseerd op de ontwikkeling van een aantal vertrouwens- en stemmingsindicatoren.
Het model is gebaseerd een aantal vertrouwens- en stemmingsindicatoren, zie ook de grafieken hieronder. Afgezien van de uitzonderlijke coronaperiode met zeer grote uitslagen zowel omlaag als omhoog, lijken de gebruikte indicatoren goede voorspellers van de economische groei. Voor de prognose van de komende kwartalen is van elk van de indicatoren gekeken naar de gewogen gemiddelde trend in respectievelijk de afgelopen 24, 12 en 6 maanden (waarbij het recente verleden zwaarder wordt gewogen). Op basis van de trends in de onderliggende indicatoren wordt voor 2023 een lichte groei van 0,2% verwacht (dit is inclusief de realisaties van de eerste drie kwartalen). De zeer volatiele en extreme groei in de coronajaren (2020-2021) zijn moeilijk door een model te voorspellen en kunnen een relatief grote impact hebben op de resultaten. Het prognosemodel exclusief de coronajaren is statistisch nog wat beter. Op basis van dat model wordt een groei van 0,4% verwacht.
Consumentenvertrouwen
Het consumentenvertrouwen is een indicator die informatie geeft over het vertrouwen en opvattingen van consumenten ten aanzien van de ontwikkelingen van de Nederlandse economie en hun eigen financiële situatie. Hoe optimistischer of pessimistischer de consumenten gestemd zijn, des te meer zal de waarde van het consumentenvertrouwen positief of negatief afwijken van de nullijn. De grafiek toont het totale consumentenvertrouwen en specifiek het vertrouwen in de economische situatie de komende 12 maanden.
Producentenvertrouwen
Het producentenvertrouwen is een stemmingsindicator van de ondernemers in de industrie die de richting aan geeft waarin de industriële productie zich naar verwachting zal ontwikkelen. Hoe optimistischer of pessimistischer de ondernemers gestemd zijn, des te meer zal de waarde van het producentenvertrouwen positief of negatief afwijken van de nullijn en des te groter is de verwachting dat de productie de komende maanden zal toe- of afnemen.
Uitzenduren
De grafiek toont de procentuele groei/afname van het aantal uitzenduren in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. De uitzenduren worden niet in maanden, maar in perioden van vier weken gerapporteerd.
Beurskoers (AEX)
De AEX Index is de belangrijkste Nederlandse beursindex. De index geeft het beeld weer van de koersontwikkeling van de 25 aandelen met de grootste marktkapitalisatie op de Amsterdamse effectenbeurs. Uit het gewogen gemiddelde van de koersen van deze aandelen wordt de stand van de AEX berekend. De grafiek toon de gemiddelde koers per maand.
PMI
Het indexcijfer geeft het vertrouwen weer dat inkoopmanagers hebben in de economie. Hoe groter de PMI afwijkt van de 50, hoe groter ook de mate van verandering is op de economie. Een PMI boven de 50 wijst op een stijgende trend, een positieve economische verwachting. Een PMI van onder de 50 wijst op een trend naar beneden, een negatief marktgevoel.
Huizenprijzen
De grafiek geeft de prijsontwikkeling weer van bestaande koopwoningen in Nederland. Het betreft de procentuele ontwikkeling van de verkoopprijzen t.o.v. dezelfde periode in het voorgaande jaar. De prijsindexcijfers over de bestaande koopwoningen zijn afkomstig van het CBS en gebaseerd op een integrale registratie van verkooptransacties van woningen door het Kadaster en WOZ-waarden van alle woningen in Nederland.
Vacature-indicator
De vacature-indicator geeft een indicatie van de richting waarin de vacatures zich naar verwachting van de ondernemers zullen ontwikkelen. Hoe optimistischer of pessimistischer de ondernemers gestemd zijn over de ontwikkeling van de vacatures, des te meer zal de waarde van de vacature-indicator positief of negatief afwijken van de nullijn en des te groter is de verwachting dat de vacatures zullen toe- of afnemen. De indicator is opgebouwd uit meerdere deelindicatoren die zijn afgeleid uit verschillende variabelen van de maandelijkse conjunctuuronderzoeken die door het CBS en het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) worden gehouden. De resultaten hebben zes maanden een voorlopig karakter en kunnen in die periode eventueel nog wijzigen.
Update derde kwartaal 2023: arbeidsmarkt blijft krap ondanks afkoelende economie
Ondanks de afkoelende economie – officieel zitten we zelfs in een recessie – blijft de arbeidsmarkt vooralsnog zeer gespannen. In het derde kwartaal van 2023 bleef de werkloosheid erg laag. Hetzelfde geldt voor de arbeidsmarktactiviteit (het aandeel mensen dat actief op zoek is naar ander werk). Bovendien werden nog niet eerder zoveel mensen benaderd voor een baan, wat ook een teken is van grote krapte. Het aandeel vaste contracten dat aan ‘baanvinders’ werd uitgedeeld nam wel licht af.
De arbeidsmarkt kan al tijden getypeerd worden als een werknemersmarkt. Gegeven het grote tekort aan personeel zijn werknemers aan zet. Ze hebben wat te kiezen. Dit vertaalt zich onder meer in hoge salariseisen en uitgebreide wensenlijstjes ten aanzien van andere arbeidsvoorwaarden. Daarbij worden werknemers (en vakbonden) in hun eisen ‘gesteund’ door de hoge inflatie. Daarnaast nodigt de gunstige arbeidsmarkt uit tot veel dynamiek, dat wil zeggen, veel mensen wisselen van baan of vinden nieuw/ander werk vanuit een werkloze of niet-werkende situatie. Wel lijkt de groei eruit en is er sprake van een afvlakking. In de strijd om personeel te werven én te behouden zijn werkgevers eerder geneigd om vaste contracten te geven aan nieuwe medewerkers. In het tweede kwartaal kon bijna 45% van de baanvinders direct rekenen op een vast contract (een record). In het derde kwartaal is dat wat gezakt, maar blijft het percentage met 43% relatief hoog.
Cijfers over het derde kwartaal laten zien dat het aanbod laag blijf: relatief weinig mensen zijn op zoek naar (ander) werk en werkloosheid blijft laag ondanks een lichte toename in de laatste maanden. De roep van werkgevers om personeel is groot en dat uit zich niet alleen in veel (openstaande) vacatures, maar ook in het feit dat ruim vier op de tien mensen uit de beroepsbevolking het afgelopen kwartaal werden benaderd voor een baan. De zogeheten souringsdruk was nog niet eerder zo hoog. Daar komt bij dat het zo maar eens zou kunnen zijn dat de hoge sourcingsdruk en de lage arbeidsmarktactiviteit elkaar versterken. Werkgevers gaan mensen meer/vaker benaderen omdat het actieve aanbod beperkt is. Tegelijkertijd kan het aanbod daardoor nog meer achterover leunen, in de wetenschap dat het vinden van (ander) werk nog nooit zo eenvoudig was en de kans dat men benaderd wordt om ergens te komen solliciteren/werken steeds groter wordt.
In 2022 ontstonden er bijna 1,6 miljoen miljoen nieuwe vacatures volgens het CBS. Dat is een flinke stijging ten opzichte van de 1,4 miljoen nieuwe vacatures in 2021. Wederom werd een record gebroken als het gaat om het aantal nieuwe vacatures. De vacaturegraad (het aantal vacatures t.o.v. het aantal banen van werknemers) bereikte met 17,4% ook een record (het gemiddelde van de afgelopen 25 jaar ligt op 11,8%). Het ongekende vacaturevolume ging (en gaat) bovendien gepaard met een beperkt aanbod van arbeid. De krapte op de arbeidsmarkt was dan ook niet eerder zo groot. De meest recente prognose van het CPB en het UWV over de Nederlandse economie en arbeidsmarkt zijn doorgerekend in ons vacaturemodel. De verwachting op basis van het model is dat het aantal vacatures in 2023 zal afnemen tot 1,3 miljoen. Dit onder de veronderstelling dat economische groei terugvalt tot 0,7%, de gemiddelde werkloosheid op 3,6% blijft en het aantal banen van werknemers licht zal toenemen. In 2024 zal het aantal vacatures eveneens rond de 1,3 miljoen liggen. Het totaal aantal vacatures alsmede de vacaturegraad blijven daarmee relatief hoog.
De indicatoren op deze website worden periodiek geüpdatet. De cijfers op basis van ons eigen internationale arbeidsmarktonderzoek (ITAM) worden ieder kwartaal bijgewerkt. De overige indicatoren en modellen op deze pagina worden op maandbasis geactualiseerd.
"*" geeft vereiste velden aan
Wil je meer inzicht in arbeidsmarkt cijfers voor jouw specifieke beroepsklasse? Met Giant, het DoelgroepenDashboard of een Talent Intelligence rapport krijg je meer inzicht in jouw doelgroep en hoe de actuele arbeidsmarkt er voor hen uitziet.
