Arbeidsmarkt in Cijfers

Update arbeidsmarkt tweede kwartaal 2022: Was dit dan écht het toppunt van schaarste?
Het begint zo langzamerhand een repeterende plaat te worden. Net als je denkt dat het niet gekker kan, blijkt de krapte op de arbeidsmarkt opnieuw groter dan in de voorgaande kwartalen. Het aanbod van arbeid droogt steeds verder op, terwijl de vraag alleen maar toeneemt. De strijd om personeel wordt almaar heviger en werkgevers vissen nagenoeg allemaal in een steeds kleiner wordende vijver. Mensen worden bovendien vaker dan ooit benaderd voor ander werk: de sourcingsdruk bereikte opnieuw een record. Afgaande op de arbeidsmarkt lijkt er nog geen vuiltje aan de lucht, maar de ervaring leert dat de arbeidsmarkt altijd met vertraging reageert op de economische ontwikkelingen. Bijna alle economische indicatoren duiden op een afkoeling van de economie, die bij een aanhoudende hoge inflatie, een laag (consumenten)vertrouwen, een bijna structureel tekort aan mensen en materialen en een mogelijke opleving van het coronavirus zomaar kan resulteren in een recessie. Op dat moment moet de krapte op de arbeidsmarkt ook wel gaan afnemen. Daarmee zijn de personeelstekorten overigens niet opeens als sneeuw voor de zon verdwenen, maar misschien geeft het iets meer ademruimte.

• De arbeidsmarktactiviteit, de mate waarin de Nederlandse beroepsbevolking actief op zoek is naar een baan, is in vergelijking met vorig kwartaal gedaald. Ook ten opzichte van het tweede kwartaal van 2021 is er sprake van een daling. Ondanks de voor werknemers zeer gunstige arbeidsmarkt, blijft de activiteit laag. Iets minder dan één op de negen personen uit de Nederlandse beroepsbevolking (11,6%) is actief op zoek naar een nieuwe baan. Onder werkenden is dat slechts één op de dertien. Tegenover de daling van de actieve groep staat een stijging van de groep die helemaal niet op zoek is naar ander werk. De latente groep baanzoekers is nagenoeg onveranderd gebleven. De arbeidsmarktactiviteit verschilt sterk per beroep. Zie voor functiespecifieke inzichten ons online dashboard Giant.
• Bij het aantal baanwisselingen is net als vorig kwartaal wel een duidelijke stijging terug te zien. Ten opzichte van het vorige kwartaal betekent de 20,0% die ander/nieuw werk vond een stijging van 38 duizend. Ten opzichte van hetzelfde kwartaal vorig jaar is er zelfs sprake van een zeer forse toename (+225 duizend). De afgelopen jaren is de mobiliteit niet zo hoog geweest. Het betreft overigens niet uitsluitend mensen die van baan wisselen, al is dit wel de grootste groep binnen de 1,8 miljoen baanwisselaars. Ook degenen die vanuit een niet-werkende situatie een baan hebben gevonden worden meegeteld. Wanneer de werkgelegenheid toeneemt wordt het aandeel van deze groep groter.
• De sourcingsdruk heeft met 37,9% in het tweede kwartaal opnieuw een record gebroken. Zowel ten opzichte van vorig kwartaal als ten opzichte van vorig jaar is er sprake van een flinke toename. Nog niet eerder werden zoveel personen uit de Nederlandse beroepsbevolking benaderd door werkgevers/recruiters/bureaus voor een nieuwe baan. Waarschijnlijk ook ingegeven door de passiviteit van de beroepsbevolking (de lage arbeidsmarktactiviteit). De sourcingsdruk is een belangrijke indicator van schaarste op de Nederlandse arbeidsmarkt. De sourcingsdruk voor specifieke beroepen kan worden achterhaald via ons online dashboard Giant.
• De werkloosheid in Nederland is zeer laag (3,6%, juli 2022). Het CPB voorziet in haar meest recente prognose (Augustusraming 2022) een daling van de werkloosheid in 2022 ten opzichte van 2021 (3,4% tegenover 4,2%). De arbeidsmarkt blijft daarom naar verwachting krap.
• Bij de de verwachte zoekduur naar een nieuwe baan zien we na een stabilisatie in de eerste helft van 2021 wederom een daling. Deze zoekduur is gebaseerd op de periode die mensen zélf aangeven nodig te hebben voor het vinden van nieuw werk. Het kan gezien worden als vertrouwensindicator van werknemers in de arbeidsmarkt. Met 3,4 maanden is de verwachte zoekduur de laagste ooit gemeten.
• Het aandeel baanvinders dat direct een vast contract kreeg is wederom toegenomen. In het eerste kwartaal gaf 38,7% van de baanvinders aan dat ze direct een vast contract kregen (ten opzichte van 37,4% vorig kwartaal). Begin 2020 lag het aandeel nog net iets hoger, maar over een wat langere periode bezien is het aandeel nog altijd relatief hoog. De cijfers passen bij het beeld van een krappe arbeidsmarkt.

In 2021 ontstonden er net iets meer dan 1,4 miljoen nieuwe vacatures volgens het CBS. Dat is een zeer grote stijging ten opzichte van de ruim 1 miljoen nieuwe vacatures in 2020 en bovendien het hoogste aantal ooit. De vacaturegraad (het aantal vacatures t.o.v. het aantal banen van werknemers) bereikte met 16,4% ook een record (het gemiddelde van de afgelopen 25 jaar  ligt op 11,6%). Het ongekende vacaturevolume ging (en gaat) bovendien gepaard met een beperkt aanbod van arbeid. De krapte op de arbeidsmarkt was dan ook niet eerder zo groot. De meest recente prognose van het CPB en het UWV over de Nederlandse economie en arbeidsmarkt zijn doorgerekend in ons vacaturemodel. De verwachting op basis van het model is dat het aantal vacatures in 2022 wederom zal pieken met ruim 1,4 miljoen vacatures. En zelfs dat is wellicht een onderschatting, aangezien er in de eerste twee kwartalen al meer dan 800 duizend nieuwe vacatures waren. In 2023 zal het volume wat gaan dalen naar 1,2 miljoen, wat nog altijd zeer hoog is.

De indicatoren op deze website worden periodiek geüpdatet. De cijfers op basis van ons eigen internationale arbeidsmarktonderzoek (ITAM) worden ieder kwartaal bijgewerkt. De overige indicatoren en modellen op deze pagina worden op maandbasis geactualiseerd.